Op 18 oktober 2025 werd in aanwezigheid van de nabestaanden van Ferdinand De Lil, de aanvrager (vaderlandslievende vereniging) van de struikelsteen 'De Vaderlanderkes. Zedelgem herdenkt!’ en het gemeentebestuur de eerste struikelsteen in Zedelgem onthuld. Met de plaatsing van deze struikelsteen ter ere van verzetsheld Ferdinand De Lil, sluit gemeente Zedelgem zich aan bij het mooie herdenkingsproject van kunstenaar Gunter Demnig, waarbij er ondertussen al bijna 100.000 struikelstenen in Europa geplaatst zijn.
Het oorlogsverhaal van Ferdinand De Lil
De eerste struikelsteen in Zedelgem bevindt zich ter hoogte van de Berkenhagestraat 51, de laatste woonplaats van Ferdinand De Lil, zijn echtgenote Jeanne en kinderen Carla en Georges. Ferdinand was oorspronkelijk afkomstig van Geraardsbergen. Door zijn carrière als beroepsmilitair kwam het gezin De Lil terecht in Zedelgem.
Tijdens de oorlog sloot Ferdinand zich aan bij een lokale verzetsgroep te Varsenare die behoorde tot het Geheim Leger. Daarnaast richtte hij ook in Zedelgem een eigen verzetsgroep op, waarvan hij aan het hoofd stond. Het noodlot sloeg toe wanneer in de zomer van 1944 de Duitse Geheime Feldpolizei binnenviel bij Alberic Pulinckx, de leider van de verzetsgroep in Varsenare. De Duitsers bleven na deze operatie enkele dagen het huis bezetten en pakten iedereen op die langskwam. Dit gebeurde ook met Ferdinand, die zich enkele dagen later naar het huis begaf en nooit meer zou terugkeren naar zijn vrouw en kinderen.
Ferdinand toonde zich na zijn arrestatie als een ware oorlogsheld en wist, door zichzelf op te offeren, het leven van zijn echtgenote en die van de leden van de verzetsgroep Zedelgem te sparen. Hun betrokkenheid bij het verzet bleef verborgen voor de Duitse bezetter. Ferdinand zat gevangen in Brugge tot 1 september 1944. Zijn familie heeft hem niet meer gezien. De Geallieerden rukten in sneltempo op, maar Ferdinand werd nog vervoerd naar Gent en vervolgens gedeporteerd naar Neuengamme, waar hij op 14 januari 1945 overleed.
Herdenking van een held
Het verzetsverhaal van Ferdinand De Lil werd in 2023 met veel gevoel opgetekend door auteurs Patrick Arnou en Johan Verplancke in de 11-novemberbrochure die jaarlijks door samenwerking tussen 'De Vaderlanderkes. Zedelgem herdenkt!' en het gemeentebestuur naar aanleiding van de 11-novemberviering in beperkte oplage wordt uitgegeven. De brochure kan nog steeds online gratis worden gedownload via zedelgem.be/publicaties.
Met de struikelsteen, aangevraagd door De Vaderlanderkes, komt nu, naast de brochure en het grafzerkje naast het oorlogsmonument op het kerkhof van Zedelgem, een nieuwe blijvende herinnering aan de heldendaden van Ferdinand De Lil.
Wat zijn struikelstenen?
Struikelstenen zijn gedenkstenen die geplaatst worden in het voetpad voor de (laatste) woon-, verblijf-, werk- of studeerplaats van slachtoffers van het nazi-geweld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het zijn kleine betonnen stenen (10x10 cm) die bedekt zijn met een messing plaatje waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, en eventueel plaats en datum van overlijden van het slachtoffer gegraveerd zijn.
Struikelstenen maken deel uit van het internationale project ‘Stolpersteine’ van kunstenaar Gunter Demnig. Met zijn project herdenkt hij mensen die tussen 1933 en 1945 door de nationaalsocialisten vervolgd zijn. Elke steen wordt gemaakt en geleverd door (de stichting van) de kunstenaar.
Begin dit jaar keurde de gemeenteraad een reglement goed voor het plaatsen van deze stenen. Iedereen kan een aanvraag indienen via www.zedelgem.be/struikelstenen.
Een overzicht van alle struikelstenen in Europa is te vinden via https://maps.stolpersteine.app.